Een ruimte ergens midden in de stad. De inrichting is huiselijk, een beetje ‘atelier-achtig’. Er is een brainstormsessie gaande, die ik leid. In groepjes bedenken mensen allerlei ideeën. Post-itjes worden volgeschreven, het ene idee komt na het andere. De deelnemers zijn marketeers en salesmedewerkers van een groot voedselconcern. We zijn bezig met een brainstormsessie om een nieuw marketingconcept voor één van haar merken te bedenken. Je kunt voelen en zien dat de creativiteit stroomt. Er wordt gelachen. Er is verbinding. Kortom, er is flow. Bart, één van de deelnemers zegt: ‘hier krijg ik nou echt energie van, dit moeten we veel vaker doen’.
Een heel verschil met wat ik hoor in andere settings als het over brainstormsessies gaat. Daar klinkt geregeld cynisme: ‘ach ja, brainstormsessies zijn leuk, maar er gebeurt toch nog nooit wat mee’. En helaas, deze criticasters hebben ook gelijk... Want concretiseren is naast de inspiratie in mijn ogen allesbepalend voor het succes van een brainstormsessie. En dat gebeurt lang niet altijd: na een fijne, creatieve brainstormsessie wordt soms te gemakkelijk overgegaan ‘tot de orde van dag’. Een concrete verbinding met de resultaten van de brainstormsessie ontbreekt daardoor.
Concretiseer de energie en het enthousiasme En dat is een gemiste kans! In een goede brainstormsessie komt veel energie en enthousiasme vrij. Als je het inspiratiegedeelte goed doet, krijgen mensen een soort ‘hoop’. Hoop bijvoorbeeld op een product dat nu eindelijk conceptueel rond is of hoop dat er een nieuwe manier van werken is gevonden die (opnieuw) werkplezier geeft. En juist dan is de teleurstelling groot als het hele resultaat ‘in de la verdwijnt’. Ik heb zelf, als externe adviseur, lang niet altijd invloed op wat er met de resultaten gebeurt. Daarom haal ik de concretiseringslag naar voren en maak ik daar een begin mee in de sessie zelf. Andersom gebeurt het ook regelmatig: een brainstormsessie die eigenlijk gewoon een vergadering is. Geen inspiratie, geen beleving en daardoor geen nieuwe, goede ideeën. Je voelt het eigenlijk al meteen aan het begin: bij elkaar zitten zoals altijd, geen sprankelende vragen en alle ruimte om bezwaren te uiten. Na een aantal uren bij elkaar te hebben gezeten, ga je de deur uit zonder een vernieuwende of creatieve oplossing of idee. En dat is natuurlijk zonde van de tijd. De kracht van een goede brainstormsessie zit hem dan ook in de combinatie: zorg voor zowel een inspiratiegedeelte als een focusgedeelte. En dat gaat verder dan het zogenaamde ‘divergeren’ en ‘convergeren’. Het gaat er om dat je met de groep daadwerkelijk breed en anders durft te denken en dat je aan het einde van de sessie de uitkomsten concretiseert naar serieuze concepten of richtingen. Hoe?
Door een ‘knip’ te maken in de sessie: van inspiratie naar focus, benoem dat ook.
Durf de deelnemers uit te dagen daadwerkelijk te kiezen. Dat vraagt wel even wat van je, omdat men juist zo fijn in de creatieve ‘alles mag sfeer’ zat.
Zoek uit of je deelnemers een ‘taak’ kunt geven om uit te voeren in de periode na de sessie. Bijvoorbeeld de haalbaarheid van een conceptrichting uitzoeken of juist nog een stap verder gaan in het creatief uitwerken van een idee.
Spreek met jezelf een tijdspad af. Zorg dat je tijd inruimt voor het concretiseren van de brainstormresultaten. Houd je hier aan. Hoe leuk of hoe goed het inspiratiegedeelte ook gaat: kap het (charmant) af en ga naar de focus.
Je zult merken dat als je de balans tussen de inspiratie en focus daadwerkelijk goed bewaakt, je deelnemers echte promotors zullen worden van brainstormsessies. Zodat het brainstormen als een essentiële basistool gezien wordt in jouw organisatie of bij je opdrachtgever om te komen tot vernieuwende, innovatieve concepten, producten of diensten.
Dit artikel verscheen eerder op de website van Intermediair.